koelemmer foto Frank Stolvoort

donderdag 30 juni 2011

Lavendel plukken in Ulvenhout

Wat is er mooier dan lavendel destilleren om een nieuwe ketel uit te proberen?
Vorig jaar heb ik om aan voldoende lavendel te komen de lavendelboerderij van Elsbeth van Andel www.viva-lavandula.nl bezocht. Vanuit mijn woonplaats is dat een nogal lange rit en dag.
Viva-lavendula 2010
Via een contact in Belgie kwam ik erachter dat in Ulvenhout een lavendelkwekerij zit. Na één telefoontje kreeg ik toestemming om lavendel te plukken. De kwekerij lavendelplus www.lavendelplus.nl is in tegenstelling tot viva-lavandula gespecialiseerd in de verkoop
van diverse variateiten lavendel. Het gaat dus eigenlijk alleen om de verkoop van planten.
Lydia van den Wijngaart, van lavendelplus, vertelde mij dat na het maaien wat in deze week zal plaatsvinden het maaisel gewoon blijft liggen.
Het loont op dit moment niet de moeite om de gemaaide lavendel te verzamelen en te verwerken.
Nederland heeft in tegenstelling tot de Provence in Frankrijk  geen machines en infrastructuur om gemaaide lavendel economisch rendabel te kunnen destilleren.  
Catharina hard bezig met het knipwerk
Voor Catharina en mij wel! Met Lydia had ik afgesproken om 5 klapkratten te gaan knippen. De lavendelsoort die het meest geschikt (erg welriekend) leek was Lavandula angustifolia var. little lady.
Lavandula angustifolia var. little lady
Door het warme weer van de afgelopen maanden waren de lavendelplanten voor een deel al uitgebloeid.
Na twee uur knippen hadden we vier klapkratten en twee vuilniszakken met lavendel geoogst. Voor het vervoer naar huis kwam de fietskar weer eens van pas.

Thuisgekomen heb ik de geknipte lavendel die nog vochtig was van de stevige regenbuien die nacht in gaasbakken verdeeld om goed te kunnen drogen. Per klapkrat heb ik 5 gaasbakken gebruikt.
Zaterdag op het ketelfeest ga ik er een deel van destilleren.





woensdag 29 juni 2011

workshop lavendel destilleren

Op zaterdag 20 augustus organiseer ik een workshop lavendel destilleren.

Tijdens deze workshop krijg je informatie over de plant en de destillatie techniek.
Na de destillatie van gedroogde lavendel zal de opbrengst aan etherische olie verdeeld worden onder de cursisten.
Start van de workshop 13.00 en duurt ongeveer tot 17.00 uur.
Kosten € 55,- per persoon inclusief materialen en online documentatie.
Er kunnen zich maximaal 6 deelnemers aanmelden via ploegerhenk@hotmail.com





dinsdag 28 juni 2011

Nieuwe ketel testen

Voordat ik met de nieuwe ketel een stoomdestillatie ga uitvoeren moet er eerst nog getest worden.

De koelemmer kon aangesloten worden op de kraan met gardena koppelstukken. Hiervoor was nog wel een verloopstuk van 1/2 naar 3/4 duims nodig.
De ketel heb ik gevuld met 3 emmers (30 liter) heet kraanwater.
Het kopelstuk tussen de ketel en de koelemmer moest vastgeschroefd.
En niet onbelangrijk de dekselrand moest dichtgemaakt worden met aluminiumtape.

De deksel sluit namelijk niet stoomdicht af op de ketel.


Na al deze voorbereidingen kon de brander onder de ketel worden aangestoken.
Na ruim 35 minuten raakte het water in de ketel aan de kook en steeg de thermometer naar 100 graden Celcius. Het eerste destillaat druppelde uit de koelemmer.
Om de temperatuur van het destillaat bij de stoomdestillatie in de gaten te kunnen houden heb ik een digitale thermometer aangeschaft. Deze themometer heeft een minimum en maximum alarmgrens die je kan instellen.
Hierdoor kan ik de temperatuur die zo'n 45 graden moet zijn beter in de gaten houden. Daarom was ook te meten tijdens de proefdestillatie dat de koelemmer een grote capaciteit heeft.
Hier zal ik rekening mee moeten houden als ik ga stoomdestilleren. De koelemmer zal dan voor het destilleren gevuld moeten worden met lauw tot warm water.
Ik had nu ook voor de eerst keer de mogelijkheid om een essencier, dit is een geavanceerde florentijnse vaas die olie en hydrolaat van elkaar kan scheiden, uit te proberen.
essencier
Net zoals bij een florentijnse vaas zorgt de essencier voor een scheiding tussen het hydrolaat en de etherische olie. Deze scheiding is tijdens het destilleren continue in te stellen. Ik verwacht met de nieuwe ketel deze essencier te kunnen gebruiken.
De test was geslaagd! Nu nog een echte stoomdestillatie uitvoeren.

zaterdag 25 juni 2011

EEN NIEUWE KETEL!

Vorige jaar heb ik nagedacht over een nieuw te bouwen destilleerketel, waarmee je in één keer destilleren meer olie kunt maken. Via marktplaat heb ik een grote RVS pan van 150 liter aangeschaft. Deze pan zou de basis moeten zijn van de destilleerketel.

Ontwerpschets (stoom)destilleerketel en koelemmer, capaciteit 75 liter plantenmateriaal

Dat was het begin van een project die nu succesvol is afgesloten.
Allereerst heb ik nagedacht over het ontwerp en voorbeelden gezocht van destilleerketels. De voorbeelden hieronder zijn van professionele RVS-ketels.
Engels model:

 Frans model: http://www.alambic-inox.com/materiel/alambic.html

Na een ontwerp gemaakt te hebben heb ik contact gezocht met een ervaren RVS-lasser. Dat was nog een hele zoektocht. Uiteindelijk heb ik met Roy Lemmen een afspraak kunnen maken. http://lassersmetaalbewerking.blogspot.com/2010_11_01_archive.html

Roy heeft jarenlange ervaring in de ketelbouw en was enthousiast over deze opdracht.
Hieronder wat foto's gemaakt in de werkplaats.
stoomgaten in de deksel



top op de deksel gelast
'gooseneck'







Een moeilijk onderdeel was de koelemmer. De spiraal die in de emmer gemonteerd moest worden, heeft Roy moeten laten maken door een specialist. De levering hiervan heeft nogal wat tijd in beslag genomen, maar het resultaat is er dan ook naar.

destilleerketel met deksel top thermometer en aansluiting 1/2

 halverwege de destillerketel zit een rooster

De destilleerketel is in twee delen dmv een rooster verdeeld. Het onderste deel is voor het water die na koken de stoom gaat genereren. De bovenste helft (75 liter) is voor de plantendelen.

koelemmer

De koelemmer heeft een in- en een uit-laat voor het koelwater voorzien van een kraan.

De spiraal loopt uit en is met en 1/2 duims schroefdraad aan de destilleerketel te koppelen.
koelspiraal in de emmer

Nu nog testen met een  waterdestillatie.


zondag 12 juni 2011

Kamille destilleren

Echte kamille, afbeelding Wikipedia
Dit jaar stond begin juni de kamille (Matricaria recutita, synoniem: Matricaria chamomilla en Chamomilla recutita) volop te bloeien. Een mogelijkheid dus om voldoende te plukken voor een destillatie.
Ik besloot om deze keer hydrolaat te gaan maken en in glas te destilleren. De opbrengst van 0,3 -1,0 %   aan etherische olie die kamille zou moeten geven zou nogal veel (pluk)tijd kosten.

Voor het destilleren heb ik in totaal 350 gram fijngeknipte stukjes van de top van de kamille in de tussenbol gebracht.

Uitleg over de glazen destillatieopstelling die ik gebruikt heb staat beschreven in het artikel stoomdestilleren in glas: http://indekoperenketel.blogspot.com/2010/08/stoomdestilleren-in-glas-1.html
De destillatie heb ik uitgevoerd in de keuken. Voor de verwarming heb ik gebruik gemaakt van een electrische kookplaat. Om de glazen kookkolf op een gaspit te zetten vond ik vanwege de breekbaarheid iets te riskant.
tussenbol 2 liter gevuld met 350 g vers geplukte kamille
Bij de aansluiting van de spiraalkoeler moest ik wat improviseren met duct tape omdat ik geen verloopstukje had.
Het duurde toch nog zo´n half uur nadat het water in de kookkolf ging koken voordat er stoom en olie overkwam door de destillatiebrug.
Na een minuut of tien was er in de top van de spiraalkoeler al een klein beetje van de blauwkleurige kamille olie te zien.
Het destillaat, olie en hydrolaat, heb ik opgevangen in een maatglas.
Tijdens het destilleren werd het water in de kookkolf steeds donkerder geel van kleur.

Na twee uur destilleren had ik 200 mL hydrolaat opgevangen. 
De donkerblauw kleurige etherische olie dreef op het hydrolaat.
De geur van het hydrolaat was niet welriekend te noemen. Ik kon de geur het beste omschrijven als gekookte aardappellucht. Voor een volgende keer loont het misschien toch wel de moeite om een dag te plukken en met de alambiek te proberen een flesjes olie te destilleren.