koelemmer foto Frank Stolvoort

zaterdag 27 juli 2013

Chaamse lavendel deel 3

plm 21 Kg lavendel (plukgewicht)
Afgelopen week heb ik benut om een flinke hoeveelheid in Chaam geoogste lavendel te destilleren. Door het warme weer, 30 tot 35 graden Celcius, ging het opstarten van de destillatie (aan de kook brengen van het water) behoorlijk snel.
gedroogde Lavendula angustifolia var. little Lady
De koeling tijdens het destillatieproces daarentegen vergde wat meer aandacht, om te voorkomen dat het destillaat niet warm (plm 30-40 graden Celcius) maar heet zou worden.
destillatieopstelling: destilleerketel en koelemmer
Uitloop koelemmer en florentijnse vaas
Tijdens de destillaties bleek dat de capaciteit van de florentijnse vaas eigenlijk te klein is. Door de destillatie even te stoppen en de vaas te legen in een scheitrechter kon ik voorkomen dat er olie met het hydrolaat zou ontsnappen. Voor de destillatie van deze hoeveelheden lavendel (20-24 kg per keer) heb ik eigenlijk een scheitrechter nodig met een inhoud van 1000 mL. Tijdens de laatste destillatie heb ik een klein filmpje gemaakt waarin de werking van de florentijnse vaas goed te zien is.
Het hydrolaat verlaat de florentijnse vaas via een buisje en de olie die op het hydrolaat drijft blijft achter.
Opbrengst aan lavendelolie van één destillatie
Per destillatie had ik een gemiddelde opbrengst van 200 mL lavendelolie. Nu ik bijna alle Chaamse lavendel van de oogst van dit jaar gedestilleerd heb kan ik wat meer zeggen over de totale opbrengst. In 5 destillaties, waarvan 2 tijdens een workshop heb ik 980 mL olie gedestilleerd.
Schoonmaak van de destilleerketel na de destillatie
Met nog ongeveer 12 Kg lavendel (plukgewicht) te destilleren kom ik ruim boven 1 liter olie. Van de olie die ik nu heb stuur ik een monster naar www.pyrenessences.com om het te laten analyseren op samenstelling.
Ik ben benieuwd in hoeverre de samenstelling afwijkt van die van de oogst van 2012.
Lavendel na de destillatie
De verzamelde lavendelolie zal ik vanaf nu één maand laten rijpen. Eind augustus is de olie, als ik de analyseresultaten binnen heb, geschikt voor de verkoop. Er is nu al belangstelling voor de nieuwe oogst!
Lavendelolie oogst 2012
 Mocht je bij het lezen van dit artikel interesse hebben gekregen, stuur dan een mailtje naar:
ploegerhenk@hotmail.com Ik vraag € 14,- (excl. verzendkosten) voor een flesje van 10 mL.



vrijdag 12 juli 2013

Chaamse lavendel deel 2


Afgelopen zaterdag- en woensdagmiddag heb ik workshops lavendeldestilleren gehouden.
De laatste was voor de vrijwilligers die mij geholpen hadden met de oogst in Chaam. Hiervan heeft een van de deelneemsters, Joop Reichenveld, op haar website een verslag gemaakt: http://tuinjoop.com/2013/07/10/lavendel/
foto: Joop Reichenveld
Deze workshops waren een goede gelegenheid om te bepalen wat dit jaar de opbrengst aan olie is.
Zaterdag heb ik de lavendel die 4 juli was geoogst gedestilleerd, en woensdag heb ik de lavendel van 8 juli in de ketel gestopt om te destilleren. Dit om te kijken of er ook verschil zou zijn tussen beide oogsten.
foto: Joop Reichenveld
Beide destillaties heb ik 2 uur en 15 minuten laten duren om alle bestanddelen van de olie uit de plant te halen. De lavendel was vooraf gewogen en na afloop van de destillatie heb ik de exacte hoeveelheid van de etherische olie gemeten.  Hieronder zie je een overzicht van de resultaten



hoeveelheid  lavendel,
plukgewicht in kg
hoeveelheid lavendelolie in mL
opbrengst in %
lavendeloogst
4 juli

25,5


210

0,82
lavendeloogst
8 juli

21,0


190

0,90


Er zit dus een opmerkelijk verschil in opbrengst tussen de oogst van 4 en 8 juli. Een goede verklaring hiervoor is de hoeveelheid zon die de lavendelplanten hebben gekregen. De periode voor 4 juli was beduidend minder zonnig en warm dan de periode tussen 4 en 8 juli.
geurprisma
Tijdens de workshop voor de vrijwilligers op 10 juli heb ik de deelnemers laten opschrijven wat voor geur ze roken op verschillende tijdstippen tijdens de destillatie: begin van de destillatie, na een uur destilleren en aan het einde van de destillatie. Als hulpmiddel, want geur is toch vaak moeilijk te omschrijven, heb ik een papiertje met de geurprisma (Hans Henning's Odor Prism, 1915–1916) uitgedeeld. Catharina heeft van de geurwaarnemingen een opsomming gemaakt: http://www.catharinadebruin.nl/lavendeloogst-in-chaam-2013/ 
Wat opviel is dat de deelnemers tijdens de verschillende stadia in de destillatie andere geuren waarnamen.
Dat klopt ook want de lichtere bestanddelen komen als eerste over in de destillatie. Een aantal mensen had dan ook een duidelijk onderscheid geroken. Bij de start van de destillatie: fruitig, na één uur bloemig en aan het einde van de destillatie kruidig.
Maar uiteindelijk valt er over geur, analoog aan smaak, niet te twisten!

dinsdag 9 juli 2013

Chaamse lavendel


Net zoals vorig jaar heb ik met hulp van vrijwilligers lavendel geoogst bij lavendelplus. Dit jaar lag het lavendelveld net buiten de bebouwde kom van Chaam.
Op weg naar het lavendelveld
Lavendelplus kweekt in een paar jaar tijd grote lavendelplanten die bedoeld zijn voor de verkoop aan tuincentra. Gedurende de kweek moeten de planten gemaaid worden. Het maaisel wordt niet opgevangen.
Geen bezwaar dus om in overleg met de kwekerij jaarlijks langs te komen om een aantal kratten lavendel te plukken. In twee middagen heb ik met enthousiaste vrijwilligers in totaal 24 klapkratten kunnen vullen.
 
Lavendeloogst Chaam 4 juli 2013


Lavendula angustifolia var Little Lady
Tijdens de eerste pluk op donderdagmiddag trof ik de lavendel onder prima condities aan. De bloemen waren voor de helft in knop en de helft in bloei. Dat is het moment waarop de plant de meeste etherische olie bevat. Ik ben dan ook benieuwd naar de opbrengst aan olie.
Catharina heeft tijdens het plukken een aantal vrijwilligers gevraagd wat ze zo leuk vinden aan lavendeloogsten. Hieronder volgen een aantal filmpjes.


Ik heb de lavendel thuis voordat ik het in de droogbakken gelegd heb gewogen.
Het resultaat van 2 middagen plukken  was afgerond 120 kg. Wel zo handig om te weten als ik na het destilleren de opbrengst wil gaan berekenen.

Vorig jaar was de opbrengst aan olie 0,8%, dwz 1 kg lavendel leverde 8 mL lavendelolie op.
Ik verwacht dan ook dat we met deze oogst zeker 1 Liter lavendelolie moeten kunnen maken!