koelemmer foto Frank Stolvoort

zondag 8 december 2013

Zonnebloemolie maken

In het kader van hun profielwerkstuk heeft een groepje 5 Havo leerlingen biodiesel gemaakt uit zelf geproduceerde zonnebloemolie. Het onderwerp biodiesel en/of biobrandstoffen is een veel gekozen onderwerp. Daarom leek het mij leuk om de leerlingen in staat te stellen om zelf olie te maken uit zonnebloempitten.
foto: Wikipedia
Wellicht voor mij ook een interessante aanvulling op het produceren van etherische olie. Plantaardige olie wordt trouwens vaak verward met etherische olie. De wikipedia-pagina hierover beschrijft het verschil als volgt:
Plantaardige olie is olie die verkregen is uit zaden of een andere plantaardige bron, en die grotendeels bestaat uit esters van glycerine en vetzuren. Ze heet ook wel vette olie ter onderscheiding van etherische olie.
Etherische olie wordt ook wel aromatische, vluchtige of essentiële olie genoemd. De etherische oliën zijn vluchtige oliën gewonnen uit planten.
oliepers
Voor de productie van zonnebloemolie gebruik je geen stoomdestillatie maar een oliepers. Voor school heb ik een oliepers aangeschaft van Piteba www.piteba.com Dit is een handzaam model waarmee je van diverse zaden olie kan persen. Het Nederlandse bedrijf die deze oliepersen maakt verkoopt ze veel in ontwikkelingslanden, waar op kleine schaal uit allerlei zaden en noten olie wordt gehaald.
Met een duidelijke gebruiksaanwijzing zijn de leerlingen aan de slag gegaan. De eerste pogingen waren teleurstellend. De pers liep vast en de pitten waren samengeperst tot een harde koek die moeilijk te verwijderen was. Navraag bij de fabriek leverde waardevolle informatie op.
De zonnebloempitten die gebruikt waren bevatten niet voldoende olie. Een tweede poging met zwarte zonnebloempitten gekocht bij een handelaar in vogelvoer leverde wel het gewenste resultaat op. Deze zonnebloempitten staan bekend om hun hoge oliegehalte. Je hebt dus zonnebloempitten nodig met een oliegehalte van ongeveer 40%.
Na een flink aantal slagen met de slinger van de oliepers kwamen de eerste druppels zonnebloemolie in het plastic bekertje terecht. Ook de koek die overblijft van de pitten kwam netjes als een soort worst uit de schroefdop tevoorschijn. De olie was wel zwart door de fijne deeltjes van de pit die tijdens het persen meekomen.
filtreren van de versgeperste zonnebloemolie
Deze deeltjes zijn gemakkelijk te verwijderen met behulp van een trechter en koffiefilter.
Het is dus het overwegen waard om als je over voldoende zaden of noten beschikt zelf olie te gaan maken.
Bijvoorbeeld om zelf walnotenolie te maken.http://www.hetgeperstegoud.nl/hetgeperstegoud/walnotenolie-maken/
foto:Wikipedia
Voor mij zou het nog interessanter zijn als ik olie kan maken die ook geschikt is voor de huid en zodoende een goede dragerolie voor etherische olien.