In de ban van de roos

Iedere destillateur droomt er wel eens van. Voor mij werd het gisteren tijdens een speciale workshop werkelijkheid. Een rozenkweker uit de buurt van Aalsmeer vroeg mij een aantal weken geleden of ik rozen voor hem kon destilleren.

aanvoer van de vers geplukte rozen

Ik aarzelde geen moment en heb gelijk een afspraak gemaakt. De rozen(blaadjes) die hij meegenomen had waren versgeplukt en roken geweldig! Het was wel te merken dat hij zich toegelegd heeft op het kweken van geurende rozen. In de rozenkwekerij is de afgelopen tijd bij het doorkweken steeds meer aandacht geweest voor kleur en vorm. Hierdoor worden andere eigenschappen zoals de geur minder. Gelukkig is er een hernieuwde belangstelling voor heerlijk geurende rozen!

klaar voor de destillatie

Het mooie van het verzoek van de rozenkweker is dat de rozen die we gedestilleerd hebben afkomstig zijn van het dieven en dus een afvalprodukt.

verwijderen van de kelkbladeren

Belangrijk voor een goede opbrengst is dat de roos vers geplukt aangeleverd en binnen een uur of 3 gedestilleerd kan worden. De hoeveelheid etherische olie die je uit de rozenblaadjes kan halen is bijzonder laag. Dat maakt de olie ook gelijk de duurste die er is.

plant                Latijnse naam	deel van de plant		opbrengst in %
Citroenmelisse   Melissa officinalis	Bladeren en  toppen		0,015
Marjolein           Origanum majorana	bladeren		0,9
Nootmuskaat     Myristica fragrans	zaad		15 tot 25
Roos                 Rosa damascena	verse geplukte bloemen		0,02 tot 0,03
Sinaasappel       Citrus spp	schil		1,5 tot 2,0

De rozensoort Rosa damascena is het meest gebruikt om etherische olie van te maken. Productielanden zijn voornamelijk Bulgarije en Turkije. Gezien de hele lage opbrengst is het dus de vraag of het gaat lukken om een heel klein beetje etherische olie te maken. Dat maakte de speciale workshop van afgelopen zondag ook erg spannend. Gezien de kwaliteit van de aangeleverde rozen was het wel mogelijk om een goed hydrolaat (rozenwater) te maken. Om dat te bereiken heb ik de rozen in de ketel afgedekt met een koperen rooster.

een goed gevulde destilleerketel met rozenblaadjes

Er was in de destilleerketel ruimte voor in totaal 10 Kg rozenblaadjes. Na het aansteken van de gasbrander onder de ketel was het wachten op het magische moment tijdens de destillatie waarop het eerste destillaat uit de uitloop van de koelemmer komt druppelen.

start van de destillatie

De geuren die we konden waarnemen op dat moment waren fantastisch. Er kwamen bij mij in ieder geval weer herinneringen boven van uit een tijd waarin rozenwater blijkbaar meer gebruikt werd nu. Eigenlijk zoals Catharina het omschreef, een geur van vroeger.

tijdens de destillatie

We hebben de rozenblaadjes anderhalf uur gedestilleerd. Na het stopzetten van de destillatie hadden we 2,5 Liter zeer welriekende rozenhydrolaat verzameld. Opvallende was dat het hydrolaat eigenlijk al vanaf het begin van de destillatie helder was. Bij het destilleren van andere planten is het hydrolaat vaak licht troebel. Dat kan er op duiden dat de aromatische stoffen die in het hydrolaat terecht komen goed in water oplosbaar zijn.

Het spannende moment: is er olie of niet?

Bij de destillaties verzamel ik de gevormde etherische olie altijd met een kleinere scheitrechter. Hierdoor kan je de olie en het hydrolaat nauwkeuriger scheiden. Dit was dan ook een spannend moment om te zien of we misschien niet een héél klein beetje rozenolie hadden gedestilleerd uit de 10 Kg rozenblaadjes. We hebben uiteindelijk kunnen waarnemen dat er een héél klein laagje etherische olie lag op het hydrolaat. Ik schat dat het om 0,01 mL gaat. Eén druppel olie komt overéén met 0,05 mL. Deze minieme hoeveelheid hebben we met behulp van een schoon bekerglas en pipet in een flesje overgebracht.

Tijdens de destillatie

Ik vond het een geslaagd project omdat  we een geweldig hydrolaat hebben gemaakt, wat de komende week tijdens het rijpen verder zal verbeteren in geur. Toepassingen van rozenhydrolaat zijn legio. Zie http://www.gielenaroma.nl/index.php?page=r-rozemar---roos

Een deel van het rozenhydrolaat heb ik begrepen zal gebruikt worden in de keuken. We zijn benieuwd! Het zou mooi zijn als deze afvalstroom uit de rozenteelt in de toekomst gebruikt zal gaan worden om nuttige producten van te maken.